Hamburg Commercial Bank (HCOB) Satın Alma Yöneticileri Endeksi’nin geçen ay yayınladığı rakamlar, Almanya, Fransa ve İtalya gibi büyük ekonomileri kapsayan Avrupa bölgesinin tamamında inşaat faaliyetinin azaldığını gösterdi. Bu doğrultuda Avrupa’nın tamamında faaliyet endeksi 28 aydır aralıksız düşmeye devam ediyor.
Hamburg Commercial Bank (HCOB) PMI, Almanya’yı örnek aldığı çalışmada, ülkedeki faaliyetin iki yıldan uzun süredir negatif bölgede olduğunu gösteriyor. Fransa’daki faaliyetler ise 2022’den beri genel olarak aşağı yönlü bir yörüngede devam ediyor. ING’de Kıdemli İnşaat Ekonomisti olan Maurice Van der Sante, “Bu güven göstergelerinin hala negatif bölgede olduğu kesinlikle doğru,” diyor. “Başlıca yeni konut sektörünün etkilendiğini ve diğer birçok sektörün şaşırtıcı derecede iyi durumda olduğunu kabul etmeliyiz” sözlerini kullandı.
Van der Sante, Avrupa’da konutlara olan güçlü talep göz önüne alındığında, yeni konut inşaat projeleri için ortamın bu kadar zor bir durumda kalmasının biraz garip olduğunu belirtiyor. Ancak, inşaat malzemeleri maliyetlerindeki güçlü enflasyon, Covid-19 salgını ve 2022’de Ukrayna’da savaşın patlak vermesinin ardından artan faiz oranları, yapılması zor projelerin karlı hale gelmesine neden oldu.
Haziran ayında, onaylı konut sayısı düşmeye devam etti
Almanya, özellikle zor bir pazar olmaya devam ediyor. Konut için inşaat izinleri şu anda 14 yılın en düşük seviyesinde. Alman İnşaat Endüstrisi Federasyonu Bauindustrie’nin Yönetici Müdürü Tim Oliver Müller, “Konut politikası açısından yılın ilk yarısı bir başka büyük hayal kırıklığıydı. 2010’dan bu yana en zayıf onay seviyesine doğru gidiyoruz. Bu, yerleşim yerlerinde ve çevrelerinde ve ayrıca birçok bölgesel merkezde konut açığını pekiştiriyor. Haziran ayında, onaylı konut sayısı üst üste 21. kez çift haneli sayılarda düşmeye devam etti” dedi.
Global ölçekteki sorunlar, inşaat sektörünü etkiledi
Fransa İnşaat Derneği Fédération Française du Bâtiment’in (FFB) Ekonomik ve Uluslararası İlişkiler Direktörü Loïc Chapeaux, Construction Briefing’e yaptığı açıklamada, “Resmi veriler, 2023 yılında konut başlangıçlarının tarihin en düşük seviyesine yaklaştığını ve izinlerin ve konut satışlarının çöküşüne bağlı olarak 2024 yılında bu seviyenin altına düşebileceğini gösteriyor. Bu kriz üç tür faktörden kaynaklanıyor: Elbette tüm Euro bölgesinde olduğu gibi daha sıkı ve daha pahalı kredi piyasaları; hem Covid-19 krizinin ardından hem de daha sıkı yapı yönetmelikleri nedeniyle üretim fiyatlarında artış; ve 2017’den bu yana konut sektörüne ayrılan Fransız kamu sübvansiyonlarının sürekli olarak azaltılması” açıklamalarını yaptı.
Toparlanma sürüyor
Ağustos ayına ait HCOB İtalya İnşaat PMI’sı da beşinci ay üst üste aktivitede düşüş gösterdi ve konut inşaatı en zayıf performans gösteren alt sektör oldu. Avrupa’nın diğer bölgelerindeyse toparlanma belirtileri var. İki yıllık düşüşün ardından, ING analizine göre yeni inşa edilen evler için AB yapı izinlerinin verilmesi 2023’ün üçüncü çeyreğinden bu yana artış gösteriyor ve geçen yılın son çeyreğinde %6,6, 2024’ün ilk çeyreğinde ise %1,5 arttı. İspanya, Polonya ve Hollanda’da, Fransa ve Almanya’daki tablo daha durgun olsa bile, toparlanma oranları iyi durumda.
Konut dışı inşaattan daha güçlü performans
Konut piyasası sıkıntılı bir dönemden geçerken, kamu sektöründe iş üstlenen müteahhitleri temsil eden Fransa Ulusal İş Federasyonu (FNTP), üyeleri için tablonun çok daha olumlu olduğunu belirtiyor: “2024’te Fransa’daki kamu işleri faaliyeti, konut inşaatı gibi diğer inşaat sektörlerini etkileyen kriz karşısında iyi bir performans gösterdi. Aslında, kamu işleri çıktısı yılın ilk yarısında (cari avro cinsinden) %2,3 artarken, sipariş alımı büyük sözleşmelerin verilmesiyle desteklenmeye devam etti.”
Yukarı yönlü ivme oluşturuldu
Avrupa’daki genel faaliyet rakamları oldukça olumsuz görünse de, Van der Sante, “Avrupa’nın genelinde iyimserlik için iyi nedenler görüyor. Avrupa Birliği’nde %15-20’lik bir düşüş olmasına rağmen yavaş yavaş tekrar yukarı doğru ivme kazanılmaya başlandı. Ayrıca Hollanda’da keskin bir düşüş yaşayan ancak şimdi iki ila üç yıl önceki seviyelerine geri dönen artan konut fiyatlarına da işaret ediyor” dedi.
Yeniden büyü için koşullar oluşturuluyor
Bununla birlikte, Alman Bauindustrie, hem Alman hükümetinin hem de Avrupa düzeyindeki yetkililerin inşaat sektörünün yeniden canlanmasına yardımcı olmak için atabileceği adımlar olduğuna inanıyor. Almanya’daki özel bir sorunun ekonomik durumla ilgili inatçı bir karamsarlık duygusu olduğunu belirten Bauindustrie sözcüsü, “Sanırım genel olarak herkes Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz oranlarını düşürmesini ve bunun konut üzerinde nasıl bir etki yaratacağını görmeyi bekliyor. Politikacıların gidişatı değiştirme isteği fark edilebilir. Ancak yeterli fonlamaya ek olarak, özgürleştirici darbe konut binalarımıza yönelik neredeyse bitmeyen taleplerin azaltılmasında aranmalıdır. Federal, eyalet ve yerel hükümetlerden inşaat maliyetini artıran gerekliliklerde radikal bir kesinti yapılmadığı sürece hiçbir şey değişmeyecek ve ay be ay yeni olumsuz rekorlar kırılacak” diye konuştu.
Konut dışı inşaatın güçlü tutulması için çalışmalar devam ediyor
FNTP, siyasi istikrarsızlığın inşaat projelerine yönelik kamu yatırımlarını riske atabileceği konusunda uyarıyor. Fransa’ya atıfta bulunan bir sözcü, “Orta vadede, Fransız Ulusal Meclisi’nin feshedilmesinin ardından yaşanan siyasi istikrarsızlığın ekonomik ve sosyal sonuçları belirsizlik kaynağıdır. Bu nedenle sektöre görünürlük sağlamak için kamu önlemlerine ihtiyaç vardır. Bu amaçla, FNTP’nin de üyesi olduğu Avrupa İnşaat Federasyonu (FIEC), bu yıl yapılacak Avrupa Seçimleri öncesinde Avrupa’da dayanıklı ve sürdürülebilir bir inşaat sektörünün inşasına yardımcı olmak için 10 temel mesaj ortaya koydu. Çağrıda bulunduğu önlemler arasında düşük karbonlu altyapı inşaatını ve altyapı bakımına yatırımı desteklemek için iddialı bir finansal çerçeve yer alıyor. Ayrıca inşaatı yöneten mevzuatın basitleştirilmesini ve iş ihtiyaçlarını karşılayan standartlar üretme çabası görmek istiyor.
