Nuh Çimento, Yeşil Maden Makinelerine Dönüşüm Projesi kapsamında dizel ekskavatörlerini elektrikliye çevirdi. Karbon ayak izini düşürmek amacıyla hayata geçirilen projede ekonomik ömrünü tamamlamış dizel iş makinelerini elektrikle çalışacak şekilde dönüştürerek sahaya yeniden kazandırdıklarını ifade eden Nuh Çimento Genel Müdürü Halim Tekkeşin, “Fabrikamızda dizel makine kullanımını 2030 yılına kadar sonlandırmayı hedefliyoruz” dedi.
Türkiye’nin çimento sektöründe faaliyet gösteren sanayi kuruluşları arasında; üretim kapasitesi, ürün kalitesi, sahip olduğu gelişmiş organizasyon yapısı ve köklü firma kültürü ile en üst sıralarda yer alan Nuh Çimento, karbon emisyon azaltımı noktasında “Yeşil Maden Makinelerine Dönüşüm Projesi”ni hayata geçirdi. Proje kapsamında kullanım ömrünü tamamlamış dizel iş makinelerini kendi imkânlarıyla elektrikliye dönüştüren işletme, dönüşüm projesiyle TC Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği tarafından düzenlenen 2021 yılı Karbon E-Zirvesinde “Düşük Karbon Kahramanı” ödülüne layık görüldü. Makina Market olarak Nuh Çimento’nun Hereke’deki çimento üretim tesisini ziyaret ederek, 2030 yılında fabrikadaki tüm iş makinelerini elektrikliye dönüştürmeyi hedeflediklerini ifade eden Genel Müdür Halim Tekkeşin ile bir araya geldik ve Yeşil Maden Makinelerine Dönüşüm Projesi’nin detaylarını konuştuk.
Karbon ayak izi ve dizel yakıt tüketimi
Nuh Çimento olarak fabrikadaki karbon ayak izini ve dizel yakıt tüketimini azaltmak için çalışmalar yürüttüklerine dikkat çeken Genel Müdür Halim Tekkeşin, “Şirketimiz, sıfır karbon projesiyle belki de dünyada ilk olacak bu projeye önderlik yapıyor” dedi ve konuşmasına şu şekilde devam etti: “Nuh Çimento’nun tüm hammadde ve ocak faaliyetleri, grup şirketimiz olan ÇİMNAK Taşımacılık Limited Şirketi tarafından yürütülüyor. Ocaklarımızda fosil yakıtla çalışan hiçbir makineyi çalıştırmak istemiyoruz ve karbon ayak izinde net sıfıra ulaşmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda ÇİMNAK, “Yeşil Maden Makinelerine Dönüşüm Projesi”ni hayata geçirdi. Proje çerçevesinde ekonomik ömrünü tamamlamış iş makinelerimizi elektrikliye dönüştürüyoruz. Projeyi hayata geçirdikleri için ÇİMNAK Müdürü Ahmet Gitmez nezdinde bütün ÇİMNAK ekibine teşekkür ediyorum.”
Kablolu dönüşüm
Yeşil Maden Makinelerine Dönüşüm Projesi’ne atıl durumda olan bir dizel shovel ekskavatörü elektrikliye çevirerek başladıklarını ifade eden Halim Tekkeşin, “Projede başarısız olma ihtimalimizi düşünerek, dönüşüme hurdaya ayırmayı düşündüğümüz bir makine ile başladık. Eğer projede başarısızlıkla sonuçlanırsa sadece motor kaybımız olsun diye düşündük. Dünyada yapılan birçok çalışma, bataryalı elektrik dönüşüm üzerine kurgulanmıştır. Biz yaptığımız teknik değerlendirmeler sonucunda maden sahamızda şebeke elektriği ile çalışan kablolu dönüşümün en uygulanabilir çözüm olduğu kararını aldık. Bu kapsamda yılda 3,7 milyon ton marn çıkardığımız hammadde ocağımızda, tamamen elektrikli yüklemeye geçilmesine karar verildi. Bu amaçla marn ocağına kadar enerji nakil hattı döşendi. Haziran 2018 tarihinde ilk ekskavatörümüz şebeke elektriğine bağlı kablolu bir şekilde çalışmaya başladı. Halen marn ocağında en büyük üç shovel, elektrik ile yükleme yapıyor” açıklamalarında bulundu.
Verim kaybı yaşanmadı
Dönüşüm projesinin başarılı olmasıyla hurdaya ayrılması gereken iş makinelerini yeniden ekonomiye kazandırdıklarının altını çizen Halim Tekkeşin, bu makineleri sadece ekonomiye kazandırmakla kalmayıp, yapılan çalışmalarla proje başlangıcından bu yana toplam 1,5 milyon litreye yakın yakıt tasarrufu sağladıklarını söyledi ve makinelerin performansıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu: “Parkımızda yer alan ömrünü tamamlamış ekskavatörler, performansı ve motor verimi çok düşük olduğu için çalıştırılamıyordu. Makinenin hurdaya ayrılması gündemdeydi. Elektrikli çalışma ile yeni makine performansına kavuşmuş oldu. Elektrikliye dönüştürülen ekskavatörlerde dizele oranla herhangi bir verim kaybı yaşanmadı.”
“4 bin tona yakın karbondioksit emisyonu azalttık”
Dizel iş makinelerini elektrikliye dönüştürmekle çok büyük miktarda enerji tasarrufu sağladıklarını ve üretim maliyetlerini düşürdüklerini ifade eden Nuh Çimento Genel Müdürü Halim Tekkeşin, “Bugün kabaca söylemek gerekirse bir buçuk milyon litrelik bir yakıt tasarrufu sağladık ve 4 bin tona yakın bir karbondioksit emisyonu azalttık. Bu rakamın bir maden ocağı için anlamlı olduğunu düşünüyorum. Projede ikinci kısım olarak büyük kaya kamyonlarımızı elektrikliye çevirmek istiyoruz. Onunla ilgilide İsviçreli bir firma ile görüşmelerimizi sürdürüyoruz. İnşallah bir yıl içinde anlaşmayı tamamlayınca dünya çapında bir iş başaracağız. Böylece ocaklardaki makinelerimizin tamamını elektrikliye dönüştürmüş olacağız” ifadelerini kullandı.
Yıllık 8 milyon lira tasarruf
Başta iş makineleri olmak üzere çimento fabrikasındaki dönüşümün çevresel olduğu kadar ticari bir iş olduğunu da aktaran Genel Müdür Halim Tekkeşin, “Öncelikle bu iş makinelerinin yarısını hurdaya ayırıp yeniden makine almamız gerekiyordu. Çünkü bunların iş saatleri dolmuş ve motoru artık işi götürmeyecek durumdaydı. Dolayısıyla hurdaya ayırmamız gereken makinelere yeniden hayat verdik. Bugün motorinin fiyatını ortalama 7 lira kabul ettiğimizde yakıttan yana yılda bir buçuk milyon litre tasarruf ettiğimizi düşünürsek, proje başlangıcından bu yana 10 milyon liralık bir yakıt maliyeti azalttığımız ortaya çıkıyor. İş makinelerini elektrikliye dönüştürdükten sonra sadece 2 milyon liralık elektrik harcamışız. Dolayısıyla bizim yıllık 8 milyon lira gibi inanılmaz bir tasarruf etme şansımız oldu. Makineleri elektrikliye dönüştürünce dizel motorlardaki ağır bakım maliyetlerinden kurtulduk. Ayrıca bu çalışmayla en az 1 milyon dolarlık makine alet ve ekipmandan tasarruf ettik. Hurdacıya vereceğimiz makineleri kullandık. Dolayısıyla bizim için karlı olmasının yanında kendini net ispatlayabilen bir proje. Elektrikli makinelerle işlerimiz aksamadan devam ediyor. 2018 yılında, ton başına harcadığımız yakıtla şimdi kullandığımız elektriği karşılaştırdığımızda karlılığımızı basit bir şekilde görebiliyoruz” dedi.
2030 yılına kadar tüm makineler elektrikliye dönüştürülecek
Nuh Çimento olarak ocaklarında ekskavatör, kamyon ve yükleyici olmak üzere üç farklı makine kullandıklarını ifade eden Halim Tekkeşin, “Projenin kapsamında iş makinelerimizin tamamını elektrikliye dönüştürme çabasındayız. İlk etapta ekskavatör kısmını bitirdiğimizi kabul ediyoruz. Marn ve kalker ocağı olarak iki ana ocağımız var. İkisinde de ağırlıklı olarak elektrikli makinelerimiz çalışıyor. Dolayısıyla o kısmı bitirdiğimizi düşünüyoruz. Şimdi elektrikli kamyon kısmını da bitirmek üzereyiz. Oraya da yaklaşık 110 milyon lira para harcayacağız. 10 tane büyük kaya kamyonumuzu elektrikli hale getireceğiz. Üçüncü dönüşüm adımı da içeride mal hareketini sağlayan lastikli yükleyicilerimizde gerçekleşecek. Hedefimiz 2030 yılına kadar fabrikada dizel iş makinesi çalıştırmayı sonlandırmak. Biz, aynı zamanda bölgedeki tersanelerinin kumlamada kullandıkları atık malzemeleri de alarak, alternatif hammadde olarak kullanıyoruz. Bu atıklar tersane atıkları olduğu için o çok kirli geliyor. Bu atıkları ÇİMNAK’ın kendi tasarladığı bir elektrikli iş makinesiyle işliyoruz. Bu sayede dizel makinede ton başına 20 lira olan maliyetimizi 2 liraya indirdik. Ortalama 100 bin ton atık malzeme işliyoruz. Bu elek makinesini de elektrikliye çevirmekle 2 milyon liraya yakın net iş yaptık. Yapabildiğimiz her işi elektrikli hale getirmeye çalışıyoruz” sözlerini kullandı.
“Bu dönüşümü kendi çabamızla geliştirdiğimiz için çok mutluyuz”
Hayata geçirdikleri projenin 2030 yeşil mutabakat kapsamında önemli bir adım olduğunu kaydeden Halim Tekkeşin, “2030 yılında bugünkü karbon ayak izimiz yarıya inmiş ve paydaşlarımızla karlılığımızı arttırmış olmayı hedeflemekteyiz. Başta ülkemiz adına çevreye ve doğaya saygılı bir şirket olma yolunda ilerliyoruz. Bu dönüşümü kendi Ar-Ge çalışmalarımızla fiili olarak gerçekleştirdiğimiz için çok mutluyuz. Sektörde makine üreten firmalar bizim yaptığımız bu çalışmayı incelerken şaşkınlıklarını gizleyemiyorlar. Olmaz denilen bir işi yaptık. Bu yüzden çok mutluyuz. Başta Ahmet Gitmez ve Yusuf Menteş olmak üzere başarılarından dolayı ÇİMNAK’a bir kez daha teşekkür ediyoruz” dedi ve sözlerini şu şekilde tamamladı: Altın ve kömür madenlerinde dekapajda çalışan makineler, bizim üç dört katımız daha fazla hareket ediyor. Yani karbon sorunu adına yapılan çalışmaların yalnızca çimento alanında değil tüm sektörlerde uygulanması gerekir. Bu tip makinelerin elektrikliye çevrilmesinde en ufak bir aksaklık olmadığını çok net anlatabiliriz. Biz bu konudaki başarılarımızı herkesler paylaşmak istiyoruz. Yaşadığımız bir dünyamız ve tek atmosferimiz var. Hepimizin yaktığı yakıtlar atmosferi kirletiyor. Karbon ayak izini hep birlikte azaltalım. Biz sadece Nuh Çimento olarak tek başımıza iki milyona yakın bir tasarruf yakalayabiliyorsak ülke olarak milyar litrelik bir tasarruf potansiyelimizin olduğunu söyleyebilirim.”
